Nên chuyển phôi số lượng bao nhiêu trong một chu kỳ IVF?

Tác giả: Chuyên gia phôi học Hoàng Thị Thuận – IVF Hồng Ngọc

Trong một chu kỳ IVF thì số lượng phôi nên chuyển cũng như rủi ro khi chuyển nhiều phôi luôn là vấn đề được nhiều bệnh nhân quan tâm. Tuy nhiên không phải đơn vị hỗ trợ sinh sản nào cũng đưa ra tư vấn đầy đủ về những thông tin đó.

Chình vì thế, thông qua bài viết dưới đây, IVF Hồng Ngọc hi vọng sẽ giúp mọi người trang bị thêm kiến thức để chuẩn bị cho một kỳ IVF thật thành công.

Nên chuyển phôi số lượng bao nhiêu trong một chu kỳ IVF? — *Chuyển bao nhiêu phôi luôn là vấn đề được nhiều cặp đôi quan tâm*

Số lượng phôi chuyển ảnh hưởng như thế nào đến tỉ lệ thành công và sức khỏe của người phụ nữ?

Khi tư vấn, các chuyên gia thường nhận thấy rằng bệnh nhân có xu hướng muốn chuyển nhiều phôi trong một chu kỳ IVF. Lí giải cho vấn đề này thì có hai yếu tố chính chi phối đó là: tâm lý và chi phí.

Tâm lý: Bệnh nhân tìm đến IVF đa phần là những người đã mong con trong suốt thời gian dài. Bên cạnh việc mong muốn con cái thì sức ép đến từ gia đình, xã hội khiến bệnh nhân thường nôn nóng và muốn rút ngắn thời gian có con. Hoặc sau một lần chuyển phôi thất bại, tâm lý bệnh nhân thường bị đè nặng và gặp nhiều áp lực nên thường yêu cầu chuyển nhiều phôi hơn ở chu kỳ chuyển phôi tiếp theo với hi vọng gia tăng tỉ lệ thành công hơn.

Chi phí : Không phải tất cả các bệnh nhân tìm đến IVF đều dư dả về mặt tài chính. Chính vì thế, họ thường có suy nghĩ rằng nếu chuyển phôi một lần sẽ tiết kiệm và mang lại hiệu quả về kinh tế hơn so với việc chuyển phôi nhiều lần.

Tuy nhiên, thực tế chứng minh rằng khi chuyển nhiều phôi, tỉ lệ rủi ro cho cả mẹ và bé tăng lên đáng kể. Theo một nghiên cứu năm 2013 so sánh về các rủi ro giữa một bà mẹ với hai lần mang thai đơn và một bà mẹ mang thai đôi, cho thấy:

– Cặp song sinh có khả năng sinh non cao gấp 12 lần so với đơn thai.

– Chỉ số về cân nặng của thai đôi cũng thấp hơn 16 lần so với thai đơn.

– Nguy cơ mắc các biến chứng về hô hấp và vàng da của thai đôi cũng cao hơn 5 lần so với đơn thai.

Thêm vào đó, chi phí từ lúc mang thai đến khi trẻ 6 tháng tuổi của mang thai đôi và hai lần mang thai đơn là tương đối bằng nhau. Tuy nhiên nếu tổng chi phí cho một ca sinh đôi phải trả sau này có thể cao hơn bởi có thể có nhiều rủi ro hơn về bệnh tật cho trẻ.

Vậy số lượng phôi chuyển thế nào là hợp lý?

Theo khuyến cáo của Hiệp hội Y học Sinh sản Hoa Kỳ (ASRM – American Society for Reproductive Medicine ) số lượng phôi chuyển nên được khuyến cáo dựa vào tiên lượng bệnh nhân. Bệnh nhân tiên lượng tốt là nhóm bệnh nhân có một trong các đặc điểm sau :

– Tuổi người mẹ trẻ

– Có phôi với chất lượng tốt đang được lưu trữ.

– Có thai sinh sống ở chu kỳ IVF trước đó

– Phôi nguyên bội (Phôi bình thường về số lượng nhiễm sắc thể)

Với nhóm bệnh nhân tiên lượng tốt, ASRM đưa ra một số khuyến cáo như sau:

– Với bệnh nhân ở mọi lứa tuổi, phôi nguyên bội là tiên lượng thuận lợi nhất và chỉ nên chuyển một phôi.

– Bệnh nhân dưới 35 tuổi chỉ nên khuyến khích chuyển một phôi đơn, bất kể vào giai đoạn phát triển nào của phôi (phôi ngày 3 hoặc phôi ngày 5).

– Với bệnh nhân 35 đến 37 tuổi, nên xem xét đến việc chuyển phôi đơn nếu tiên lượng tốt.

– Bệnh nhân từ 38-40 tuổi, không nên chuyển nhiều hơn 3 phôi ngày 3 hoặc 2 phôi ngày 5. Trong trường hợp có thực hiện xét nghiệm di truyền phôi, chỉ nên chuyển một phôi nguyên bội.

– Với bệnh nhân 41 -42 tuổi, không nên chuyển hơn 4 phôi ngày 3 hoặc 3 phôi ngày 5. Trong trường hợp có thực hiện xét nghiệm di truyền tiền làm tổ, chỉ nên khuyến khích chuyển một phôi nguyên bội.

– Với bệnh nhân trên 43 tuổi, hiện nay chưa có đủ cơ sở để khuyến cáo cho bệnh nhân về số lượng phôi chuyển, tuy nhiên phải cần xem xét kĩ trong những trường hợp này, bởi rủi ro khi mang đa thai tăng đáng kể theo độ tuổi.

*Chuyển phôi đơn luôn là ưu tiên giúp các bệnh nhân tránh tình trạng đa thai*

Trong những trường hợp tiên lượng không thuận lợi, bệnh nhân có thể được chuyển nhiều hơn 1 phôi so với nhóm bệnh nhân tiên lượng tốt. Tuy nhiên, bệnh nhân phải được tư vấn kĩ về vấn đề đa thai với bác sĩ lâm sàng.

Trong chu kỳ IVF hiến trứng, tuổi của người hiến là đặc điểm mang tính quyết định để tiên lượng số lượng phôi chuyển cho người nhận.

Trong chu kỳ chuyển phôi đông lạnh, yếu tố tiên lượng dựa vào tuổi của người phụ nữ tại thời điểm đông phôi. Các yếu tố tiên lượng bao gồm : tuổi người phụ nữ, chất lượng phôi, phôi nguyên bội, chu kỳ chuyển phôi tươi đầu tiên, có tỉ lệ thai sinh sống ở chu kỳ chuyển phôi trước đó. Phôi được chuyển với số lượng phôi được đề xuất tương tự như chu kỳ chuyển phôi tươi theo lứa tuổi.

Bệnh nhân có các nguy cơ bệnh lý và việc mang đa thai có thể làm gia tăng nguy cơ, thì chỉ nên xem xét chuyển một phôi đơn duy nhất.

Ngoài ra, nhiều y văn gần đây khuyến khích chuyển phôi đơn có chọn lọc – nghĩa là chuyển các phôi đơn sau khi đã thực hiện các phương pháp hỗ trợ chọn lọc phôi bằng các phương pháp như: Time-lapse, sàng lọc di truyền tiền làm tổ,… với mục đích duy trì khả năng có thai và hạn chế nguy cơ đa thai.

Tại IVF Hồng Ngọc, việc tư vấn về số lượng phôi chuyển được thực hiện như thế nào?

Để tư vấn chính xác nhất cho bệnh nhân về số lượng phôi chuyển, ngoài việc lắng nghe ý kiến và nguyện vọng của bệnh nhân, đơn vị IVF Hồng Ngọc còn dựa vào các yếu tố sau :

– Xem xét kĩ đặc điểm bệnh nhân, tiền sử làm IVF trước đó nếu có, các yếu tố tiên lượng thuận lợi và bất lợi về lâm sàng và phôi.

– Tỉ lệ thành công tại trung tâm: tỉ lệ này được tính chính xác trên mỗi phôi thông qua các thông số như tỉ lệ làm tổ, số thai có tim thai trên số lượng phôi chuyển,…

*Mỗi cặp đôi luôn nhận được tư vấn đầy đủ và chi tiết khi đến thăm khám tại Trung tâm IVF Hồng Ngọc*

Với mỗi trường hợp, số lượng phôi chuyển sẽ được tư vấn vào hai mốc thời điểm chính:

– Thời điểm trước đông phôi: Trước thời điểm đông phôi, bệnh nhân sẽ được tư vấn đông phôi cùng với số lượng phôi chuyển, để đảm bảo rằng mỗi cọng trữ phôi thích hợp cho một lần rã chuyển phôi. Điều này đồng thời cũng giúp giảm bớt rủi ro khi trữ – rã phôi và tối ưu chi phí cho bệnh nhân.

– Thời điểm khi chuẩn bị chuyển phôi: trong quá trình chuyển bị niêm mạc chuyển phôi, bệnh nhân sẽ được nhắc lại về số lượng phôi thích hợp để chuyển cho chu kỳ đó.

Theo thống kê mới nhất tại IVF Hồng Ngọc, trung bình số phôi chuyển trên mỗi bệnh nhân ngày 3 là 1.6 và trung bình số phôi chuyển ngày 5 là 1.2 phôi. Các chuyên gia tại IVF Hồng Ngọc luôn cố gắng hạn chế tối đa tình trạng đa thai, tuy nhiên vẫn phải đảm bảo tỉ lệ thành công cho bệnh nhân.

Tài liệu tham khảo

Deciding how many embryos to transfer: ongoing challenges and dilemmas. Robert Klitzman. Reproductive BioMedicine and Society Online
Neonatal and maternal outcomes comparing women undergoing two in vitro fertilization (IVF) singleton pregnan. AntoninaSazonovaM.D. Fertility and Sterility,2013.
Guidance on the limits to the number of embryos to transfer: a committee opinion. American Society for Reproductive Medicine. Fertility and Sterility, 2017