Tìm hiểu về bệnh lý u xơ tử cung

Tác giả: Bác sĩ Nguyễn Bình Dương, Bác sĩ lâm sàng TTHTSS IVF Hồng Ngọc

U xơ tử cung là trạng thái bệnh lý thường gặp, theo một số nghiên cứu, con số này có thể lên tới 40% phụ nữ, thường gặp hơn ở những đối tượng chưa từng sinh nở hay ở trạng thái thừa cân.

U xơ tử cung là gì?

“U xơ tử cung” là tổ chức u lành tính ở tử cung, xuất phát từ các tế bào cơ trơn tử cung (vì vậy thuật ngữ quốc tế gọi là leiomyoma). Về mặt đại thể, đây là các tổ chức khối u có bờ ranh giới rõ ràng, cứng chắc, khi xẻ ra có cấu trúc các đường mô dạng vân vòng (như thân cây).

Thường u xơ tử cung ít xuất hiện đơn độc – đa phần là đi kèm nhiều nhân xơ nhỏ rải rác và gây biến dạng tử cung hay buồng tử cung.

*U xơ tử cung và Tử cung bình thường (minh họa)*

Triệu chứng bệnh lý u xơ tử cung

Các triệu chứng khi mắc u xơ tử cung thường không rõ ràng, nhiều bệnh nhân không mang biểu hiện gì và chỉ tình cờ được phát hiện qua siêu âm.

Tuy nhiên trong một số trường hợp, u xơ tử cung có thể gây ra các hiện tượng sau:

Xuất huyết tử cung bất thường: gây kinh nguyệt kéo dài, rối loạn chu kỳ kinh hay gây cường kinh (ra máu kinh lượng lớn).
Hiếm muộn: U xơ tử cung có thể chèn ép gây biến dạng tử cung. Điều này có thể gây nên tính bất toàn của buồng tử cung hay chèn ép vào kênh cổ tử cung, vòi tử cung gây hạn chế vận động và phát triển của trứng, tinh trùng hay phôi. Một số u xơ tử cung có thể là nguyên nhân gây sẩy thai sớm và sẩy thai liên tiếp.
U xơ tử cung trong thai kỳ có thể là nguyên nhân của ngôi thai bất thường (như ngôi mông, ngôi vai … do hạn chế vận động thai), sinh non, bất thường vị trí rau bám …
Chèn ép các cơ quan khác trong tiểu khung như bàng quang hay đại tràng, trực tràng gây nên các biểu hiện như mót tiểu hay cảm giác táo bón.
Gây đau và tức vùng bụng dưới
Một số trường hợp u xơ tử cung kích thước lớn còn khiến bụng bệnh nhân biến dạng: có thể nhìn thấy khối nổi gồ dưới thành bụng và sờ thấy được một cách dễ dàng.

Phân loại các khối u xơ tử cung

Các khối u xơ tử cung được phân loại dựa vào vị trí và kích thước. Bảng phân loại được áp dụng rộng rãi ngày nay là phân loại dựa theo tiêu chuẩn Hiệp hội Sản-Phụ khoa Quốc tế (FIGO).

Theo đó, FIGO 0 là khối u xơ có cuống trong buồng, FIGO 1 là u xơ dưới niêm mạc. FIGO 2-3 là u xơ trong cơ nhưng tiếp xúc với buồng tử cung. FIGO từ 2-5 được gọi là các khối u xơ tử cung trong cơ. FIGO 6-7 là các khối dưới thanh mạc và FIGO 8 là ở các vị trí khác.

Ảnh hưởng của u xơ tử cung đối với khả năng sinh sản của nữ giới

Đối với ảnh hưởng của u xơ tử cung lên khả năng sinh sản, ngoài kích thước thì vị trí của khối u cũng rất ảnh hưởng tới tiên lượng điều trị: một khối u xơ nằm trong buồng hoặc dưới niêm mạc như FIGO 0-1-2 ở hình trên là yếu tố tiên lượng xấu và thường cần xử lý trước khi thực hiện các kĩ thuật hỗ trợ sinh sản cho dù kích thước thực tế của chúng chưa cần lớn.

Ngược lại các khối u FIGO 6 – 7 tại thanh mạc kích thước có thể lên tới trên 3cm đường kính nhưng gần như không ảnh hưởng tới khả năng sinh sản. Vì vậy mắc u xơ tử cung không có nghĩa hoàn toàn rằng bạn sẽ không thể mang thai hay giảm khả năng mang thai.

Chẩn đoán u xơ tử cung

Chẩn đoán u xơ tử cung thường cần kết hợp giữa khai thác bệnh sử và thăm khám. Một số trường hợp có rong kinh hay cường kinh thì việc xét nghiệm công thức máu cũng cung cấp thông tin hữu ích tuy nhiên đa phần các trường hợp chỉ cần siêu âm qua đường bụng và ngả âm đạo là đủ.

Với các khối u xơ tử cung kích thước quá lớn, chiếm thể tích trong tiểu khung thì bệnh nhân có thể được chỉ định thực hiện chụp Cộng hưởng từ MRI để đánh giá hình thái, kích thước và vị trí chính xác của u để phục vụ điều trị.

Điều trị u xơ tử cung

Việc điều trị u xơ tử cung thường không được đặt ra với các khối u không gây triệu chứng. Với các khối u còn lại, điều trị thường được thực hiện theo ba hướng tiếp cận dưới đây:

Điều trị nội khoa

Điều trị nội thường được áp dụng với những trường hợp gặp rối loạn kinh nguyệt, các bác sĩ có thể chỉ định bệnh nhân sử dụng một số loại nội tiết dưới dạng thuốc tránh thai kết hợp đường uống (COC), dụng cụ tử cung (IUD) hay một số thuốc bổ trợ cầm máu như tranexamic acid. Điều trị nội khoa kiểu nội tiết như vậy thường ít tác dụng với các khối dưới niêm mạc hay các khối u xơ kích thước quá lớn.

Các bác sĩ có thể chỉ định GnRH tác dụng kéo dài (như triptoreline 3.75mg) gây hiện tượng giả mãn kinh làm hạn chế sự phát triển và khiến khối u xơ teo nhỏ. Tuy vậy phương pháp này gây ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống do các biểu hiện bốc hoả, thay đổi cảm xúc hay các ảnh hưởng khác lên chuyển hoá. Đây cũng là điều trị với mức chi phí cao.

Gần đây các nghiên cứu về một nhóm thuốc gọi là thuốc điều hoà thụ thể progesterone (SPRM) với đại diện là ulipristal acetate đang cho kết quả khả quan và hứa hẹn. Tuy vậy do các tác dụng phụ lên chức năng gan nên thuốc này còn chưa được cấp phép sử dụng rộng rãi.

Điều trị bằng điện quang (radiological)

Nổi bật nhất là điều trị bằng nút mạch khối u dưới hướng dẫn tia X, phương pháp này thường được thực hiện dưới gây mê và cần giảm đau sau thủ thuật với mức độ cao (sử dụng các dẫn xuất opium) do triệu chứng gây ra bởi khối hoại tử. Hiệu quả của phương pháp này còn nhiều tranh cãi do đây là phương pháp xâm lấn, gây đau nhưng mức độ tái phát cao (1/3 số bệnh nhân cân được tái điều trị sau 5 năm), nguy cơ gây suy buồng trứng và ảnh hưởng tới niêm mạc tử cung.

Một phương pháp được sử dụng gần đây là điều trị bằng Sóng âm dưới hướng dẫn cộng hưởng từ (MRgFUS): Phương pháp có hiệu quả tốt, an toàn với độ chính xác cao (tuy nhiên mức giá còn cao hơn).

Điều trị ngoại khoa

Đây vẫn là phương pháp được ưa chuộng và được sử dụng rộng rãi. Phẫu thuật bóc u xơ tử cung có thể được tiến hành ở nhiều cơ sở y tế với các bác sĩ có đầy đủ kinh nghiệm. Phương pháp này có ưu điểm là điều trị triệt để được khối u, tuy nhiên có rủi ro xuất huyết và ở một số trường hợp hiếm thậm chí xuất huyết tử cung nặng còn có thể cần phải thực hiện phẫu thuật cắt bỏ tử cung để đảm bảo an toàn cho bệnh nhân.

Nếu bạn gặp phải hay nghi ngờ mình mắc u xơ tử cung do có các triệu chứng gợi ý, hãy tới các cơ sở y tế để được khám, phát hiện và điều trị bệnh kịp thời.

ĐĂNG KÝ TƯ VẤN MIỄN PHÍ:

Mọi chi tiết xin vui lòng liên hệ:

Trung tâm IVF Hồng Ngọc – Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc

Cơ sở 1:

Add : Tầng 14, số 55 Yên Ninh, Ba Đình, Hà Nội

Hotline: 0915.960.139 – 0915.330.016

Fanpage: https://www.facebook.com/ivfhongngoc2014

Cơ sở 2:

Add: Tầng 12, số 8 Châu Văn Liêm, Nam Từ Liêm, Hà Nội

Hotline: 0911.053.794 – 0886.042.084

Fanpage: https://www.facebook.com/ivfhongngoc2022

Xem thêm các bài viết khác