English
Tác giả: Bác sĩ Lê Duy Thảo – Trung tâm HTSS IVF Hồng Ngọc
Trong bối cảnh đại dịch COVID-19 đang diễn biến vô cùng phức tạp thì những đối tượng cần được bảo vệ lại rất dễ bị ảnh hưởng từ tác động tiêu cực của đại dịch. Trong số đó phụ nữ mang thai và thai nhi luôn cần được chú trọng đặc biệt.
Hãy cùng tìm hiểu tác động của đại dịch đến thai nhi thông qua bài viết dưới đây và từ đó có những cái nhìn toàn diện cùng cách hành động phù hợp.
COVID-19 có lây truyền cho thai nhi?
Các bằng chứng khoa học chỉ ra rằng tác nhân gây bệnh của COVID-19, SARS-CoV-2 dường như vượt qua cả hàng rào nhau thai (virus IgM được phát hiện ở trẻ vài giờ sau khi sinh) và hàng rào máu não (virus được phát hiện trong dịch não tủy).
Ngoài ra, có vẻ như coronavirus, SARS-CoV-2, có thể được truyền sang thai nhi từ mẹ do thụ thể xâm nhập sử dụng virus, men chuyển 2 (ACE2) và các protease protein S được biểu hiện trong quá trình phát triển phôi thai người. Đáng chú ý, các protease protein ACE2 và S được biểu hiện trong các giao tử sớm, hợp tử và phôi 4 tế bào.
Do đó, việc lây nhiễm trực tiếp SARS-CoV-2 có thể xảy ra, nhưng vẫn còn phải được xác nhận. Trong quá trình phát triển phôi thai, sức khỏe của các tế bào gốc này là rất quan trọng khi các tế bào này trải qua quá trình hình thành cơ quan. Bất kỳ sự thay đổi chức năng nào trong các tế bào phôi sớm do nhiễm virus đều có thể dẫn đến dị tật bẩm sinh bất lợi.
COVID-19 ảnh hưởng đến thai nhi như thế nào?
Biến chứng thường gặp nhất là dị tật ống thần kinh thai nhi với dị tật phổ biến và nghiêm trọng nhất của tủy sống (nứt đốt sống) hoặc não (thiếu não, u não, não úng thủy), phát triển trong vòng 6 tuần của thai kỳ với tỷ lệ 1/1000 trẻ sơ sinh trên toàn thế giới và gây ra các biến chứng thần kinh suốt đời.
Do vi rút có thể xâm nhập vào nhau thai và hệ thần kinh nên bản thân vi rút có thể có một số tác động xấu đến cơ chế bệnh sinh của các dị tật thần kinh thai nhi. Ngoài ra một yếu tố có thể ảnh hưởng là sốt cao trong 3 tháng đầu thai kỳ cũng có thể gây ra những dị tật cho thai nhi. Tuy nhiên, dị tật ống thần kinh này hoàn toàn có thể tầm soát bằng siêu âm tại đầu quý II thai kỳ, do đó việc thăm khám thai định kỳ là vô cùng quan trọng.
Một số tác động khác của SARS-COV-2 có thể kể đến bao gồm suy thai, thai chết lưu, tử vong sơ sinh và ngạt sơ sinh. Mặc dù các trường hợp sinh non với cân nặng sơ sinh thấp đáng kể và nhiều trẻ sơ sinh bị suy thai trong tử cung và các hội chứng suy hô hấp, tuy nhiên, tiên lượng của trẻ sơ sinh bị nhiễm bệnh được báo cáo là tương đối tốt.
Ngoài ra, một số nghiên cứu đã tiết lộ khả năng COVID-19 gây ra những thay đổi tổng thể đến nhau thai. Các bất thường về mạch máu xảy ra ở nhau thai của những bà mẹ bị nhiễm bệnh bao gồm dị tật mạch máu thai nhi và dị tật ở 50% các trường hợp mang thai.
Báo cáo tỷ lệ sẩy thai tự nhiên và sẩy thai ở những bà mẹ bị nhiễm bệnh ngày càng tăng, cho thấy những nguy cơ tiềm ẩn của phá thai, sẩy thai sớm và dị tật bẩm sinh ở trẻ sơ sinh ở những bà mẹ bị nhiễm bệnh.
>>> Tìm hiểu thêm Mang thai mắc COVID-19 sẽ có nguy cơ mắc bệnh nặng hơn?
Một yếu tố nguy cơ cần được xem xét đến đó chính là các thuốc được sử dụng để điều trị SARS-COV-2. Mặc dù chưa có loại thuốc hiệu quả nào được phát triển để điều trị SARS-CoV-2, một số loại thuốc kháng virus cũng như các chất chống viêm được phát triển cho những bệnh nhân COVID-19 trên khắp thế giới.
Nhiều loại thuốc trong số này đã được sử dụng cho COVID-19 mà không trải qua các thử nghiệm về tính an toàn và hiệu quả thích hợp vì hiện nay chúng ta đang phải đối mặt với một đại dịch nghiêm trọng. Một số thuốc kháng virus có thể gây nên những ảnh hưởng bất lợi đến thai nhi, một số thì tác động chưa rõ ràng và được nghiên cứu thêm.
Do vậy việc lựa chọn thuốc điều trị cũng như phối hợp giữa bác sĩ sản khoa và bác sĩ truyền nhiễm là vô cùng cần thiết để giảm đến mức tối đa những tác động của điều trị đến thai nhi.
Vaccine có an toàn cho bé?
Phụ nữ mang thai là đối tượng dễ bị ảnh hưởng bởi COVID-19, tuy nhiên nhiều thai phụ vẫn còn ngần ngại khi quyết định tiêm vaccine trong thai kỳ vì những lo lắng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe thai nhi. Tuy nhiên, theo cục kiểm soát bệnh tật Hoa Kỳ thì vaccine COVID-19 là an toàn và có hiệu quả với phụ nữ mang thai.
Vaccine COVID-19 không gây nhiễm trùng, kể cả ở người mang thai hoặc thai nhi: Không có vaccine phòng COVID-19 nào chứa virus sống gây ra COVID-19 nên vaccine COVID-19 không thể làm cho bất kỳ ai bị bệnh với COVID-19. Thậm chí những kháng thể của mẹ có thể truyền qua rau thai và giúp trẻ sơ sinh chống lại COVID-19.
>>> Tìm hiểu thêm Tiêm phòng covid-19 và các vấn đề liên quan đến hỗ trợ sinh sản
Tuy nhiên, chúng ta cần đề phòng tác dụng phụ của tiêm ngừa là sốt cao trong 3 tháng đầu của thai kỳ, cũng như cần có thêm nhiều nghiên cứu đánh giá. Tại Việt Nam, khuyến cáo của Bộ Y tế đối với phụ nữ mang thai dưới 13 tuần sẽ được hoãn tiêm vaccine phòng COVID-19, với những phụ nữ mang thai trên 13 tuần cần được sàng lọc kỹ lưỡng và cẩn thận khi tiêm vaccine.
COVID-19 có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và bé trong thai kỳ theo nhiều cách khác nhau, do đó trong trường hợp bạn không may mắc COVID-19 trong thời kỳ mang thai nên có sự phối hợp giữa bác sĩ sản khoa và bác sĩ truyền nhiễm để tránh những tai biến đáng tiếc.
ĐĂNG KÝ TƯ VẤN MIỄN PHÍ:
Mọi chi tiết xin vui lòng liên hệ:
Trung tâm IVF Hồng Ngọc – Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc
Cơ sở 1:
Add : Tầng 14, số 55 Yên Ninh, Ba Đình, Hà Nội
Hotline: 0915.960.139 – 0915.330.016
Fanpage: https://www.facebook.com/ivfhongngoc2014
Cơ sở 2:
Add: Tầng 12, số 8 Châu Văn Liêm, Nam Từ Liêm, Hà Nội
Hotline: 0911.053.794 – 0886.042.084